By Dr Andy Richardson BVSc CertAVP(ESM) MRCVS, NAF Veterinary Director
Behandelopties voor chronische ontstekingen en pijnverlichting bij paarden
Er zijn veel situaties waarbij het langdurig toedienen van pijnstillers en ontstekingsremmers nodig is. Dit kan de noodzakelijke pijnverlichting bieden en de ongewenste effecten van chronische ontstekingen doen verminderen.
Het is een van de fundamentele aspecten bij het houden van dieren is ervoor te zorgen dat ze in onze zorg vrij van pijn zijn¹. Dierenartsen, andere professionals en paardeneigenaren moeten er allemaal voor zorgen dat de juiste beslissingen worden genomen met betrekking tot pijnbestrijding en de reactie van het lichaam op ontstekingen.
Behandelopties voor de lange- en korte termijn
Dierenartsen moeten vaak pijnstillers en ontstekingsremmers toedienen ter behandeling van acute verwondingen, ziektes en aandoeningen. Vaak wordt dit toegediend door een intraveneuze injectie zodat het paard zo snel mogelijk geholpen is. Voorbeelden van situaties waarbij medicatie intraveneus wordt toegediend zijn onder andere bij koliek, orthopedisch letsel of oogpijn.
Wanneer medicatie op langere termijn nodig is, is het gebruikelijker dat eigenaren medicatie gebruiken wat oraal (of) over het voer kan worden toegediend. Het voordeel hiervan is dat het paard niet herhaaldelijk hoeft te worden geïnjecteerd en dat de kosten lager zijn omdat er geen toediening door een dierenarts nodig is.
Orale ontstekingsremmers voor paarden
Er zijn twee soorten orale ontstekingsremmers die door de dierenarts kunnen worden voorgeschreven:
1. NSAIDs – Non Steroidal Anti-Inflammatory Drugs
NSAID’s worden vaak gebruikt om pijn en ontstekingen te behandelen. Ze kunnen verder worden onderverdeeld als selectief en niet-selectief – zie ‘Cox remmers toegelicht'. Er zijn mogelijke nadelen aan langdurig gebruik van niet-selectieve NSAID’s, met name het risico op maagzweren, darmontstekingen en nierziekten wat wordt vergroot of mogelijk verergerd². Hoewel het risico op deze bijwerkingen het hoogst is bij gebruik van NSAID’s gedurende langere perioden of in hoge doseringen is er ook bewijs wat aantoont dat de bijwerkingen kunnen ontstaan bij gebruik in de aanbevolen doseringen³. Bijwerkingen die na gebruik van NSAID’s zijn geregistreerd zijn onder andere maagzweren, diarree, verlies van eiwitten en ontstekingen aan het darmslijmvlies. Een verslechterde vacht en vochtophopingen in de borststreek of onderbenen zijn zichtbare consequenties van eiwitverlies dat het gevolg kan zijn van schade aan de darmwand door het gebruik van NSAIDs³.
Cox remmers toegelicht
Cox staat voor Cyclo-oxygenase. Dit is een enzym wat een belangrijke rol speelt bij ontstekingen. Er zijn twee soorten te onderscheiden, Cox-1 en Cox-2. NSAID’s werken door zich te richten op een ontsteking in het lichaam veroorzaakt door een blessure of ziekte. NSAID’s remmen één of beide Cox-1 en Cox-2 processen in het lichaam. Cox-1 is belangrijk voor het behoud van belangrijke lichaamsfuncties, zoals slijmproductie in het maagdarmkanaal, bloedstolling en een goede werking van de nieren. Cox-2 veroorzaakt pijn en ontstekingen. Daarom is het gunstig als de NSAID's alleen Cox-2 aanpakken. Sommige van de nieuwere NSAID's op de markt zijn ontwikkeld om Cox-2 (dus pijn en ontstekingen) aan te pakken en verstoren de werking van Cox-1 niet. Zij worden daarom selectief genoemd. Meer traditionele NSAID's zijn niet-selectief en remmen zowel Cox-1 als Cox-2. Voor kortdurend gebruik leidt dit niet tot problemen omdat pijnstilling het hoofddoel is. Echter, wanneer een langdurige behandeling nodig is, verhoogt voortdurende blokkering van Cox-1 het risico op ongewenste bijwerkingen van dit type NSAID's, zoals maagzweren³.
Net als bij mensen kan bij paarden de acceptabele dosering en toedieningsperiode verschillen per individu. Aangeraden wordt om gebruik, dosering en toedieningsperiode van NSAID's voorafgaand aan toediening te overleggen met een dierenarts. Uit een enquête onder paardeneigenaren bleek dat NSAID's niet altijd in de aanbevolen dosis werden toegediend. Daarnaast gebruikte 82% van de respondenten een NSAID zonder een dierenarts te hebben geraadpleegd.
2. Corticosteroïden
Corticosteroïden worden ook veel gebruikt om ontstekingen bij het paard te behandelen. Corticosteroïden hebben niet direct een pijnstillend effect, dus ze zijn geen passende oplossing voor pijnbestrijding op de lange termijn. Ze worden vooral gebruikt wanneer een vermindering van een ontsteking op korte termijn nodig is, zoals in gevallen van een acute opvlamming van een allergie of overmatige zwelling. Ze zijn een uiterst effectieve behandeling wanneer een snelle reactie nodig is. Gebruik van corticosteroïden moet altijd zorgvuldig worden overlegd met de dierenarts omdat mogelijk ze in verband worden gebracht met ongewenste bijwerkingen zoals hoefbevangenheid, vertraagde wondgenezing, maagzweren en een verminderde immuun functie. Deze bijwerkingen komen vermoedelijk vaker voor bij hogere doseringen en/of langdurige toepassing.
Langdurige pijn – hoe ga je ermee om
Er zijn veel situaties waarbij langdurige pijnstilling belangrijk is voor het algemeen welzijn van het paard.
Hoewel er voortdurend vooruitgang wordt geboekt in het vermogen van dierenartsen om blessures en ziektes bij paarden te behandelen, zijn er helaas een aantal aandoeningen zo ernstig dat euthanasie de meest geschikte optie kan zijn. Hoewel de verdere besluitvorming hieromtrent buiten dit artikel valt, moet deze beslissing altijd in overleg met de dierenarts worden genomen.
Voor minder ernstige chronische aandoeningen is het gebruik van ontstekingsremmers op langere termijn van extreem groot belang. Denk hierbij aan paarden met artritis of paarden met seizoensgebonden aandoeningen zoals allergische huidziekten als staart- en manen eczeem. Er zijn verschillende aandoeningen waarbij lichaamsbeweging een positieve invloed op het welzijn heeft, dus het is van groot belang om het paard een veilige, langdurige verlichting te kunnen bieden.
Denk ook na over andere opties die de traditionele middelen kunnen aanvullen om ontstekingen onder controle te krijgen en op lange termijn verlichting te bieden. Dit moet gebaseerd zijn op een holistische benadering, waarbij voor elk gebied relevante professionals worden ingeschakeld:
Dierenarts
Hoefsmid
Fysiotherapeut en chiropractor
Voeding
Supplementen
Focus op supplementen
Er zijn voedingssupplementen verkrijgbaar die zijn ontwikkeld om de natuurlijke reactie van je paard op ontstekingen te ondersteunen en het comfort te helpen behouden. Hoewel er meerdere supplementen verkrijgbaar zijn, is het belangrijk om op de volgende punten te letten:
Wat de ingrediënten betreft kan een mix van werkzame stoffen die gericht zijn op ondersteuning van de ontstekingsreactie gunstiger zijn dan een enkel ingrediënt. Bepaalde ingrediënten, zoals duivelsklauw, MSM, boswellia en kurkuma worden door sommige ruitersportfederaties in Europa en het Verenigd Koninkrijk niet worden gebruikt, wat de keuze kan beïnvloeden.
Bronnen:
